Anlayış, Sayı: 78, Kasım 2009, ss. 84-85

TÜRKİYE’DE özelde cami genelde din, iktidarın bir aygıtı olarak işlemiştir. Diğer bir ifadeyle laiklik olarak bildiğimiz şey, dinin tasfiye edilmesi ya da din ile devlet arasına mesafe konulması olarak değil, aksine dinin devletin kontrolü altına alınması şeklinde gerçekleşmiştir. Basit bir örnek vermek gerekirse, İsmail Kara’nın ortaya çıkardığı, Milli Birlik Hükümeti döneminde camilerde okutulan “27 Mayıs İnkılâbının Önemi Hakkında Hutbe”, bu noktada fazlasıyla ipucu doludur. Hutbede “millet olarak köylü ve şehirli hepimiz Milli Birlik Hükümetimize, ordumuza müzahir olmalıyız” şeklinde geçen ibare, bu kurumların dönemin militarist söyleminin meşrulaştırılması sürecinde nasıl kullanıldığının en önemli göstergesidir.

Anlayış, Sayı: 79, Aralık 2009, ss. 32-34

FRANSIZ düşünür Michel Foucault, ifadelere odaklanmanın ve onları “kendi içinde ve dışında (etrafında) yaşanan ilişki oyunlarını betimlemesi”ne imkan sağlayacak şekilde serbest bırakmanın analizci için yeterli olduğunu belirtir. “Deşifre edilemez olanın peşine düşüp, saklı olanı açığa çıkarmak” yoluyla “ifadelerin kendilerinin dışına çıkarak konuşan öznenin niyetini ve onun bilinçli etkinliğini” çözmeye çalışan analizlere karşı çıkar. Böyle bir analizin dokümana “doğruyu söyleyip söylemediğini, samimi ya da sahtekar olup olmadığını” sorarak aslında “tarihi yeniden inşa etme”ye giriştiğinin altını çizer. “Tarihin bu ideolojik kullanımı”ndan kurtulmak gerektiği öğüdünü verir.

Anlayış, Sayı 73, Haziran 2009, ss. 62-63

Ernesto Lac­la­u ve Chan­tal Mo­uf­fe, He­ge­mon­ya ve Sos­ya­list Stra­te­ji baş­lık­lı kla­sik­leş­miş ça­lış­ma­la­rın­da bel­li bir sos­yal ala­nın na­sıl iki düş­man kamp (an­ta­go­niz­ma) te­me­lin­de iş­le­di­ği­ni ve bu du­ru­mun et­ki­le­ri­nin ne­ler ol­du­ğu­nu ana­liz eder­ler. Bu­na gö­re, ge­liş­miş ka­pi­ta­list top­lum­lar­da an­ta­go­niz­ma nok­ta­la­rı­nın yay­gın­laş­ma­sı, po­li­tik ala­nı iki düş­man kam­pa böl­me­ye hiz­met et­mez, ak­si­ne de­mok­ra­tik mü­ca­de­le­nin çe­şit­len­me­si­ne yol açar. Üçün­cü dün­ya ül­ke­le­rin­de ise bu an­ta­go­niz­ma­lar, bel­li bir mer­ke­ze, net bir şe­kil­de ta­nım­lan­mış düş­ma­na yö­ne­lik ola­rak sür­dü­rü­lür ve mev­cut kamp­laş­ma­yı da­ha da de­rin­leş­ti­rir. Bi­rin­ci du­rum, de­mok­ra­si­ye za­rar ver­me­yen, ak­si­ne onun güç­len­me­si­ni sağ­la­yan “de­mok­ra­tik an­ta­go­niz­ma” iken; ikin­ci­si, “aşı­rı dış­la­ma” şek­lin­de iş­le­yen ve bu ne­den­le de­mok­ra­si­ye za­rar ve­ren “po­pü­ler an­ta­go­niz­ma”dır.

Anlayış, Mart 2010, Sayı 82

lber Ortaylı, Halil İnalcık ve daha birçok tarihçinin dillendirdiği “asker millet” argümanı, tarihin semptomlarını seçmeci bir okumaya tabi kılarak bunların hakikate dönüşltürülmesi sürecinden başka bir şey değil.

Birgün, 27 Temmuz 2007

15 şubat 1999’da sanal dünyaya dahil olduğunda kurucusu ssg’nin de kabul ettiği gibi ekşi sözlüğün bugün alacağı hali “tahmin etme[k]” neredeyse imkânsızdı. fakat son birkaç yıldır ekşi sözlük, internet dünyasıyla az çok dirsek teması bulunan hemen herkesin en az bir kere tıkladığı, akademisyenlerinden gazetecilerine kadar büyük bir okur-yazar kitlesinin gerek ülke gündemini işgal eden konularda gerekse “eğlencelik bir hal alan” kendi alanlarındaki kavram ya da bilgiler hakkında göz attığı bir web sayfası olup çıktı. ekşi sözlüğü stk (sivil toplum kuruluşları) benzeri bir oluşum haline getiren ise, eğlence temelli böylesi bir popülariteden ziyade, daha çok ciddi miktarda bir okuyucu kidesi-ne ulaşarak, bu kitleyi gündelik hayatta muhatap olduğu kurum, firma ya da kişilere karşı daha önce muhatap olanların deneyimlerinden hareketle bilgilendirmesidir.

Star, Açık Görüş, 24 Ağustos 2013

Star, Açık Görüş, 2 Kasım 2013

HDP Gezi ile birlikte siyasal bir bilinç etrafında bir araya gelen kitleye de siyasal bir mecra imkanı sunuyor. Bu, bir taraftan CHP’nin olası seçmen desteğini hedeflerken, bir taraftan da CHP’yi ulusalcı bir dile zorlayacak gözüküyor.

2007 yılı yılında başlayan ve 2013’te Cumhuriyet tarihinde ilk kez üst düzey askeri komutanları mahkum eden Ergenekon dava süreci askeri vesayeti sona erdiren belirleyici bir işlev üstlenmiş olsa da, Gezi olayları bu vesayetin “gerçekte” sona erdiği konusunda hepimizi ikna etmiştir. Nitekim Muhammed Mursi yönetiminin baskıcı yöntemler uyguladığı gerekçesiyle sokağa inen Mısırlılar bu ülkede askeri müdahalenin/vesayetin meşruluk zemini oluştururken, daha önce benzer uygulamalara aşina olan Türkiye’de bütün Gezi süreci boyunca asker pasif pozisyonunu sürdürmüştür. Yargı ve diğer bürokrasinin de bu süreçte pasif kaldığını ve hükümetin birer aygıtı olarak işlediklerini gördük. Bu gelişmeler Cumhuriyetin kuruluşundan bugüne seçmeni/çoğunluğu kontrol altında tutmanın yolu olarak bürokrasiyi devreye sokan Kemalist hegemon dilin sona erdiğini ortaya koyuyor. 

Star, Açık Görüş, 31 Mart 2013 (Burhanettin Duran ile)

Star, Açık Görüş, 5 Eylül 2012

Ahmet Davutoğlu 1997’de Perception dergisinde kaleme aldığı bir yazısında şu tespiti yapıyor: “Dünyanın diğer kısımlarında demokratik değer ve mekanizmaları teşvik eden Batılı güçler Müslüman dünyasındaki demokratik olmayan rejimleri desteklediler. Mantık basitti: Müslüman dünyadaki demokratik bir sistem Batı karşıtı İslamcı rejimlere yol açabilir. Böylesi bir akıl yürütme Batı’nın temel motivasyonunun demokratik değerlerden çok kendi çıkarlarının olduğunu ortaya koyuyor. Bazı Müslüman ülkelerdeki yozlaşmış askeri bürokratik elit bu korkuyu sömürmüş ve küresel sistemik güçlerle Müslüman dünyadaki demokratik süreçleri yıkmak için işbirliğine gitmiştir”.

Taraf, 25 Mart 2012

Türkiye’de 1931 tarihli Matbuat Kanunu’nun 38. Maddesi “intihar vakalarını mahallinin en büyük zabıta memurundan mezuniyet almaksızın neşretmeyi” yasaklamıştı…

Türkiye’de 1931 tarihli Matbuat Kanunu’nun 38. Maddesi “intihar vakalarını mahallinin en büyük zabıta memurundan mezuniyet almaksızın neşretmeyi” yasaklamıştı. Haberin yapılması konusunda izin alınsa dahi, haberin “neşri halinde intihar edenlerin ve intihara teşebbüs eyleyenlerin resimlerinin” basılması kesin bir şekilde sınırlandırılıyordu. Bu kanuna aykırı davrananlar ise aynı maddeye göre, “bir haftadan bir seneye kadar hapis ve yirmi beş liradan iki yüz liraya kadar para cezasına mahkûm” edildikleri gibi, hükümet tarafından teklif edilen ve 23. Madde olarak geçen maddenin önceki halinde “intihara teşebbüs edenlerin isimlerinin” dahi basılması yasaklanmıştı.

Zaman, 28 Ağustos 2013

Türkiye dış politikasına realist gözlükle bakanların her şeyi doğruluk testine tabi tutmak gibi kötü bir huyları var. Bu huy onları diğer ekollerden ayıran en önemli özellikleri olsa da, doğruluk testine fazla güvenmek birçok şeyi de görmemizi engelliyor.

Zaman, 6 Mayıs 2012, s. 22

Bugün üç farklı siyaset biçimi politik alanı şekillendirmektedir. Fakat bir yüzyıl öncekinden farklı olarak bunlar birbirlerine alternatif kurtuluş reçeteleri değil, aksine birbirlerini şekillendiren, sağlamlaştıran ve bazen de yerinden eden bir ilişki halindedirler. Son on yıl için bir isimlendirme yapmak gerekirse, ulusalcı laikler, “post-İslamcılar” ve Kürt siyasal hareketinden oluşan üçlü bir siyasal blok ile karşı karşıyayız.