15 Temmuz darbe girişimini bastırmak için hayatını feda edenlerin hatırasına..

Herkes muhakkak gör deyince dayanamayıp Amasya’ya gitmek istemiştik: ben, eşim ve üç yaşında kızım. Gittik de ve ülkedeki bu olağanüstü kenti neden daha önce görmedik diye hayıflanarak geri dönüyoruz. Kısa bir Ilgaz dağı arası sayılmazsa aralıksız 6 saatlik araç kullanmanın yorgunluğuyla Düzce yakınlarındaki dinlenme tesisinde ihtiyaç molası verip yola devam etme niyetindeydim. Tesisin içine girdiğimde 5-10 kişilik bir kalabalığın televizyon ekranına baktığını görünce yaklaştım. Boğaz köprüsü üstündeki tanklar görüntüdeydi ve haber bunların neden orada olduğunu açıklamıyordu. İzleyenlerden birine sordum, cevap kısa ve anlaşılabilirdi: belli değil, galiba ihbar alınmış olabilir.

Aşağıda Ortadoğu Analiz derigisi için Kasım 2014 itibariyle belli aralıklarla kaleme aldığım temel ilgi konuları Ortadoğu ve postkolonyalizm olan yazılar mevcut. Künyelerini gördüğünüz yazıları yanlarında olan PDF linkine tıklayarak okuyabilirsiniz.

Sosyal bir vakıayı olduğu haliyle metne aktarmak, temsil etmek imkanlı bir şey değildir. Bu nedenle çarpıtmanın çemberinden geçmeden bir sosyal bilim imkanı yoktur. Kütüphanelerimiz doğruyu çarpıtan kitaplarla doludur ve bundan beri olan tek bir sosyal bilim kitabı arayıp bulamazsınız. Hatta bir adım daha ileri giderek şunu da eklemek lazım: zamanın düşünceyi disipline eden kurallarına uyan sosyal bilim metinleri en acımasız çarpıtmayı yaparlar. Çünkü sizi ikna etme ve saflarına katma imkanları daha güçlüdür.

Uzun bir süre sonra doçentlik sınavına başvurma kriterleri değişmiş. Yeni uygulama 2016 Ekim başvuru döneminden itibaren geçerli olacak. Önceki uygulamanın kendi açımdan en önemli sorunu gerekli puanların çok kolay toplanabilecek olan bir puan olmasıydı. Bu kolaylık jüriye daha fazla otorite veriyordu ve değerlendirme ölçütünde yayınların otoritesini törpülüyordu. Örneğin önceki uygulamada 2 SSCI makale ve ulusal makale yazan gerekli puanı toplayabiliyordu. Yeni uygulamada 5 SSCI yapmak bile yeterli değil diğer kriterlerden de (örneğin atıf) belli asgari puanı toplamanız gerekiyor. Bu da akademik çalışmalar noktasında önceki uygulamaya oranla yeni uygulamada yükün ağırlaştığının en önemli göstergesi. Bu ağırlaşma jürinin otoritesini önemli oranda törpüleyecektir.

Türkiye’de sosyal bilim alanındaki akademik yayınları devlet kabaca üç kanaldan destekliyor. Birincisi Tübitak üzerinden SSCI’nın taradığı dergilere yapılan yayın desteği (UBYT Yayın Teşvik Programı), ikincisi üniversitelerin kendi yayın destek programları, üçüncüsü Aralık 2015 ile birlikte uygulamaya giren “Akademik Teşvik Ödeneği”. Üçü bir arada düşünüldüğünde önceki yıllara göre devletin sosyal bilimdeki akademik çalışmaları önemli ölçüde desteklemeye başladığı rahatlıkla söylenebilir.

Sanırım karar vermekte en fazla zorlandığım konulardan birisi bu. Sebebi de birbiriyle uyumlu hale getirmekte zorlandığım iki dinamik. Birincisi yani İngilizce dilinde akademik üretim yapmanın temel gerekçesi şöyle açıklanabilir, İngilizce tartışmasız bir şekilde akademik üretimin dili olmuş durumda ve bu dilde yazdığınız şey akademik dünyanın içinde hızla dolaşıma girip bir karşılık buluyor. Akademisyen için direnmenin fazlasıyla zor olduğu böyle bir çekici tarafı var. İkinci dinamik yani kendi dilinde Türkçe yazmak bütünüyle sizin idealist ya da “devrimci” yönünüzü öne çıkaran bir şey. Yani bir taraftan bilginin hamallığını yapıp bunu İngilizcenin ayrıcalıklı dünyasına hediye ederken diğer taraftan da içinden çıktığın toplumun akademik dünyasını hızla fakirleştiriyorsun.

Türkiye’de 1 Kasım 2015 Genel Seçimleri 2002 seçimlerinden sonra iktidara gelen AK Parti’nin 7 Haziran 2015’de seçimlerin ardından ilk kez tek başına hükümet kuramadığı bir siyasi iklimde gerçekleşti. Böylesi bir iklimi imkanlı kılan en önemli dinamik Halkların Demokrasi Partisi’nin 7 Haziran seçimine parti olarak girme krarı ve ardından % 13,2 oy alarak meclise dördüncü parti olarak girmesiydi.

2015 genel seçimleri Türkiye siyaseti için bir çok açıdan kırılma noktası oldu. Bunlardan en önemlisi 13 yıl süren tek parti hükümeti döneminin sona ermesidir. Yine bir çok kişinin de dile getirdiği gibi diğer önemli sonuç da HDP’nin barajı aşarak mecliste yer alması. “Bu ikili durumun temel belirleyeni ne oldu” sorusuna herkes kendi penceresinden cevap veriyor. Kimisi cemaat, kimisi Gezi’de başlayan laik hoşnutsuzlukta yaşananların nedenlerini arıyor. Fakat bana göre (ki bu yine paylaşılan bir kanaat) her iki tarihi sonucun en önemli (hatta açık ara) belirleyeni Kürtlerin oylarındaki değişim olmuştur. Dolayısıyla 2014’ten 2015’e siyasal davranışlarda değişen tek şey Kürtlerin oy verme tercihidir. (2011 seçimlerini değil de 2014’ü temel almanın gerekçesi Gezi ve Cemaat’le kavganın bu seçimde karşılığını bulmuş olması ve AK Parti’nin bu iki gelişmede kaybedeceği oyları 2014’te zaten önemli ölçüde kaybetmiş olması). Bu yargıya iki somut göstergeye dayanarak varıyorum.

Seçim günü Urfa’da Ömer isimli bir şahıs bulunduğu sandıktaki oy pusulalarına HDP mührü basıp bu işleminin fotoğraflarını sosyal medya (facebook) hesabından yayımladı. Bu olay sosyal medyada yankı uyandırdıktan sonra ulusal medyada da kendine yer buldu. Fakat oy pusulalarının paylaşıldığı hesapta fotoğrafların altına Ömer’in arkadaşlarından birinin yaptığı yorum siyaset ve ideolojik pozisyonlarımıza dair devasa bir resmi gösteriyordu. Ömer’in arkadaşı fotoğrafın altına aynen şunları yazmıştı: “Bu resmi kaldır heval oylar iptal olabilr çikefe yatacaklar”. Bu cümledeki temel sorunu hemen söyleyeyim, yorumu yazan kişi ilgili durumun doğru olmadığını biliyor ama ahlaki sorunun aktörü olarak yine de rakibini/ötekini göstermekte ısrar ediyor.

A group of Egyptian activists created “the Morsi Meter”, aimed at tracking the then President Mohamed Morsi’s promises. The Morsi Meter listed numerous promises Morsi allegedly made during the presidency campaign. The Morsi Meter turned a historical document after ousting of Morsi by the Egyptian Military. According to this document, Morsi achieved 10 out of his 64 promises during the election campaign. Today, two years after military takeover in Egypt, popular media and even academic papers present the unrealized promises of Morsi as main causes of the transition from democracy to authoritarianism.