Anlayış, Sayı 72, Mayıs 2009, ss. 46-50

ME­DE­Nİ­YET­LER İt­ti­fa­kı, 11 Mart 2004’te el-Kai­de’nin İs­pan­ya’nın baş­ken­ti Mad­rid’de ger­çek­leş­tir­di­ği te­rör sal­dı­rı­sı­nın ar­dın­dan gün­de­me ge­len bir pro­je­dir. Bu sal­dı­rı­la­rın ar­dın­dan İs­pan­ya’da ik­ti­da­ra ge­len Jo­se Lu­is Rod­ri­gu­ez Za­pa­te­ro, 21 Ey­lül 2004’te BM Ge­nel Ku­ru­lu’nda yap­tı­ğı ko­nuş­ma­da Ba­tı ile Müs­lü­man dün­ya ara­sın­da bir “Me­de­ni­yet­ler İt­ti­fa­kı” ku­rul­ma­sı­nı öner­di. Ha­zi­ran 2005’te Za­pa­te­ro’nun, kül­tü­rel an­lam­da İs­la­mi, po­li­tik düz­lem­de ise Ba­tı­lı bir ül­ke olan Tür­ki­ye’ye or­tak baş­kan­lık öne­ri­siy­le Tür­ki­ye pro­je­ye dâ­hil ol­du. Fa­kat bu ta­rih­ten iti­ba­ren Tür­ki­ye, gi­ri­şi­mi ta­bi­ri ca­iz­se İs­pan­ya’dan da­ha faz­la sa­hip­le­ne­rek söz ko­nu­su it­ti­fak pro­je­sin­de da­ha çok ön pla­na çı­kan ül­ke ha­li­ne gel­di. 14 Tem­muz 2005’te res­men ku­ru­lu­şun­dan bu­gü­ne ne­re­dey­se dört yıl geç­me­si­ne rağ­men, ge­li­nen nok­ta­da pro­je ilk or­ta­ya çık­tı­ğı dö­nem­de­ki can­lı­lı­ğı­nı kay­bet­miş gö­zü­kü­yor. Bu bağ­lam­da söz ko­nu­su gi­ri­şi­min prob­lem alan­la­rı­na de­ğin­mek da­ha ger­çek­çi bir yak­la­şım ola­cak­tır..

Pro­je­nin önem­li fi­gür­le­rin­den bi­ri olan Dev­let Ba­ka­nı Meh­met Ay­dın, Bi­lim ve Sa­nat Vak­fı ta­ra­fın­dan 12-14 Ma­yıs 2006’da dü­zen­le­nen “Me­de­ni­yet­ler ve Dün­ya Dü­zen­le­ri” isim­li sem­poz­yum­da yap­tı­ğı açı­lış ko­nuş­ma­sın­da İmam Ga­za­li’den alın­tı­la­ya­rak “Tu­haf olan ça­buk ya­yı­lır” ifa­de­si­ni kul­lan­mış­tı. Bu ifa­de­yi kul­la­nır­ken “me­de­ni­yet­ler ça­tış­ma­sı” ar­gü­ma­nı­nın tu­haf­lı­ğı­na re­fe­rans­ta bu­lun­muş ve bu­nun kar­şı­sı­na ko­nu­lan “Me­de­ni­yet­ler İt­ti­fa­kı” pro­je­si­nin en önem­li de­za­van­ta­jı­na de­ğin­miş­ti. Kri­tik so­ru şu: Üze­rin­den bun­ca za­man geç­me­si­ne rağ­men, Me­de­ni­yet­ler İt­ti­fa­kı gi­bi “ya­pı­cı” bir pro­je­nin me­de­ni­yet­ler ça­tış­ma­sı­nın “tu­haf­lı­ğı” kar­şı­sın­da et­kin bir söy­lem ge­liş­tir­me­miş ol­ma­sı bü­tü­nüy­le bu ka­dim prob­le­min su­çu mu? Bu du­rum­da Me­de­ni­yet­ler İt­ti­fa­kı za­ten ölü do­ğan bir pro­je ya da baş­lı ba­şı­na bir fan­te­zi mi?

Yazının devamını okumak için aşağıdaki linki tıklayınız

(Anlayış) Medeniyetler İttifakı Problemler, Açmazlar, Hayaller [Ali Balcı]